Τι Συμβαίνει Στο Αφγανιστάν Σήμερα;

Έναν χρόνο πριν, το καλοκαίρι του 2021, ήταν σίγουρα ένα από αυτά που θα μας μείνουν χαραγμένα στην μνήμη.

Το Ιστορικό, Οι Συνέπειες Και Η Στάση Της ΕΕ

Το καλοκαίρι του 2021 ήταν σίγουρα ένα από αυτά που θα μας μείνουν χαραγμένα στην μνήμη, όχι μόνο για τις φυσικές καταστροφές που έπληξαν τον πλανήτη σε συνδυασμό με την επέλαση της πανδημίας, αλλά και για την έξοδο των Αμερικανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν. Ολόκληρος ο κόσμος παρακολουθούσε εμβρόντητος τις εξελίξεις και τις εικόνες που προβάλλονταν καθημερινά από την χωρά αυτή της Μέσης Ανατολής. Η λήξη όμως αυτής της εικοσαετούς επιχείρησης των ΗΠΑ στις 30 Αυγούστου 2021, μια μέρα πριν από το προγραμματισμένο, αντί να σηματοδοτεί την έναρξη μιας περιόδου αναγέννησης, βύθισε την χώρα περισσότερο στο χάος.

Όλα ξεκίνησαν μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, την ευθύνη των οποίων ανέλαβε η τρομοκρατική οργάνωση της Αλ Κάιντα. Τότε, ο πρόεδρος Τζώρτζ Μπους ανακοίνωσε την έναρξη επιθέσεων κατά της συγκεκριμένης οργάνωσης, αλλά και κατά των Ταλιμπάν, οι οποίοι κυβερνούσαν εκείνη την περίοδο, εξαιτίας της άρνησής τους να παραδώσουν τα μέλη της Αλ Κάιντα που δραστηριοποιούνταν στο Αφγανιστάν. Οι ΗΠΑ εξαπέλυσαν σφοδρές επιθέσεις εναντίων της χώρας με αποτέλεσμα να πέσουν οι Ταλιμπάν από την εξουσία. Οι εχθροπραξίες σταματούν επίσημα το 2003, όποτε και οι Αμερικανικές Δυνάμεις προσπαθούν να εγκαθιδρύσουν μια Δυτικού τύπου δημοκρατία. Ωστόσο η διαφθορά και η υπεξαίρεση μεγάλων χρηματικών ποσών προοριζόμενων για την αναδιοργάνωση του κράτους, δεν επέτρεψαν την ουσιαστική μεταβολή του συστήματος. Ταυτόχρονα, οι Ταλιμπάν ξεκίνησαν να ανακτούν τις δυνάμεις τους. Το 2011, ο πρόεδρος Obama, μετά την δολοφονία ηγετικών στελεχών της Αλ Κάιντα ανακοινώνει την σταδιακή αποχώρηση των Αμερικανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν, ενώ το 2014 η παρουσία τους περιορίζεται στην εκπαίδευση των τοπικών ενόπλων δυνάμεων. Επί προεδρία Ντόναλντ Τραμπ, γίνονται διαπραγματεύσεις απευθείας με τους Ταλιμπάν, παραγκωνίζοντας έτσι την κυβέρνηση, και ενισχύοντας καταλυτικά την θέση τους. Μάλιστα, συνάφθηκε και συμφωνία αποχώρησης, για τον Μάρτιο του 2021, η οποία παρατάθηκε από τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν. Όλα τα παραπάνω συνέβαλαν στο να αποκτήσει το καθεστώς των Ταλιμπάν ξανά δύναμη, και ανακαταλάβει την εξουσία, λίγες μέρες μονάχα μετά την αποχώρηση των Αμερικανικών δυνάμεων. Πλέον έχουν υπό τον έλεγχό τους το μεγαλύτερο μέρος της χώρας.

Τι σημαίνει όμως αυτό για τους Αφγανούς; Οι συνθήκες που επικρατούν πλέον στην χώρα θυμίζουν περισσότερο εμπόλεμη ζώνη. Η χώρα είναι βυθισμένη στην φτώχεια, τα σπίτια των ανθρώπων είναι διαλυμένα από τις μακροχρόνιες συγκρούσεις και το μέλλον φαντάζει δυσοίωνο. Το μεγαλύτερο όμως θύμα; Οι γυναίκες. Η αυστηρή εφαρμογή του Ισλαμικού Νόμου (Σαρία) περιορίζει εντελώς τα βασικά δικαιώματα του γυναικείου φύλου. Χιλιάδες κορίτσια είναι αποκλεισμένα από την εκπαίδευση, την εργασία, από κάθε μορφή ελευθερίας και έκφρασης ενώ οι δολοφονίες τους αποτελούν πλέον καθημερινό φαινόμενο. Στο στόχαστρο τους όμως βρίσκονται και οι μειονότητες που διαβιούν στη χώρα, όπως των Χαζάρα, όπου ο κίνδυνος της γενοκτονίας είναι πλέον εμφανής. Μάλιστα, τον Αύγουστο η Διεθνής Αμνηστία κατήγγειλε την σφαγή 9 ατόμων από εσωτερικές μειονότητες από τους Ταλιμπάν. Γενικότερα όμως σε αυτή την χώρα όποιος προβάλλει διαφωνία, αντίρρηση στο καθεστώς και στην πολιτική που ασκείται ή δεν ακολουθήσει τους κανόνες περιθωριοποιείται και βρίσκεται σε κίνδυνο . Μόνο η αυστηρή υπακοή στη Σαρία θεωρείται θεμιτή συμπεριφορά. Οι προαναφερθείσες συνθήκες λοιπόν καθιστούν την προσφυγιά για πολλούς Αφγανούς αναγκαία λύση, με τις δυσκολίες που αυτή συνεπάγεται.

Η Ελλάδα, όντας φυσικό σύνορο Ευρώπης και Ανατολής, καλείται να υποδεχτεί μεγάλο μέρος των προσφυγικών αυτών ροών. Οι εκτιμήσεις των ειδικών προβλέπουν την άφιξη στα ελληνικά σύνορα έως και 2.000.000 Αφγανών έως το τέλος του χρόνου. Παράλληλα υπάρχει έντονος φόβος για την είσοδο στην χώρα μαζί με τους πρόσφυγες και τρομοκρατών, ενώ πιθανή είναι και η αναζωπύρωση των εντάσεων με την Τουρκία, εφόσον το προσφυγικό αποτελεί αγκάθι στην σχέση των δύο χωρών. Η γραμμή αντιμετώπισης του ελληνικού κράτους βρίσκει ως λύση τον περιορισμό και την στήριξη των προσφυγικών ροών κοντά στο Αφγανιστάν, μην επιτρέποντας έτσι στα δίκτυα λαθραίας διακίνησης ανθρώπων να ανθίσουν, με την αποστολή χρηματικής και ανθρωπιστικής βοήθειας.

Ταυτόχρονα, ο ΟΗΕ ζητά από την Ευρωπαϊκή Ένωση, να δεχθεί και να ενσωματώσει περί της 40.000 Αφγανούς, προσφέροντας την αντίστοιχη στήριξη, μιας και ο μισός πληθυσμός της χώρας βρίσκεται στην ανάγκη ανθρωπιστικής βοήθειας. Ωστόσο, η γραμμή της Ευρωπαϊκής Ένωσης ταυτίζεται με αυτή του Έλληνα πρωθυπουργού, ότι πρέπει δηλαδή η κατάσταση να αντιμετωπιστεί εντός του Αφγανιστάν, μην θέλοντας και πρακτικά αδυνατώντας να σηκώσει το βάρος υποδοχής όλων αυτών των ανθρώπων. Η οικονομική και ανθρωπιστική βοήθεια στο ίδιο το Αφγανιστάν αλλά και στις γείτονες χώρες μπορεί να είναι η πιθανή συμβολή της Ένωσης, μίας και η εγκατάσταση προσφύγων δεν φαίνεται να είναι μια ελκυστική λύση. Για αυτό τον λόγο εγκρίθηκε ένα οικονομικό πακέτο στήριξης των 1.15 δις δολαρίων, για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης από την ΕΕ.

Τα δεινά απ’ όσο φαίνεται για το Αφγανιστάν και τον λαό του δεν τελειώνουν εδώ. Καθημερινά χιλιάδες Αφγανοί εγκαταλείπουν την χώρα και καθίστανται πρόσφυγες. Όπως υποστηρίζει και η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ηθικό καθήκον όλων μας να βοηθήσουμε εμπράκτως αυτούς τους ανθρώπους να χτίσουν μια νέα ζωή, μακριά από τον συνεχή φόβο του θανάτου και των διακρίσεων.

Χριστίνα Τζούμη

Ομάδα Newsletter

ΠΗΓΕΣ

https://news.stanford.edu/2021/07/19/whats-next-afghanistan/

https://news.northeastern.edu/2021/08/16/what-just-happened-in-afghanistan-and-what-comes-next/

https://www.mei.edu/publications/taliban-and-formation-new-afghan-government

https://www.protothema.gr/politics/article/1156762/afganistan-ee-sudonismeni-drasi-gia-tis-anexelegtes-metanasteutikes-roes-kai-tin-tromokratia/

https://www.tovima.gr/2021/09/04/world/prosfygiko-ekthesi-vomva-sto-maksimou-eos-2-000-000-afganoi-sta-ellinika-synora/

https://www.euronews.com/2021/10/07/un-chief-asked-eu-states-to-take-in-more-than-40-000-afghan-refugees

https://www.aljazeera.com/news/2021/10/12/eu-announces-1-15bn-aid-package-for-afghanistan

https://www.politico.eu/article/europe-afghanistan-refugees-syed-hasnain/

https://www.nytimes.com/article/afghanistan-war-us.html